پرسش: ملاک ها و ضوابط مراجعه به قرآن چيست؟

پاسخ:
قرآن و حديث لازم و ملزوم يكديگر هستند. نمي توان گفت که تنها قرآن ملاك است و با سنت و حديث كاري نباید داشت. فهم قرآن احتياج به سنت و حديث دارد و در فهم سنت و حديث احتياج به قرآن است. باید توجه داشت که يك اصل كلي و معيار همه جانبه براي فهم تمام آيات قرآن وجود ندارد و لذا نمي توان تمام احاديث را با قرآن سنجيد. به عنوان مثال، مجملات قرآن با احاديث سنجیده می شود اما نمي توان گفت معيار سنجش حديث صد درصد با خود قرآن است.

یعنی طبق فرموده قرآن: اقم الصلوه. منتهی کیفیت نماز از کجا دانسته می شود؟ !لذا فهم اين موضوع با حديث انجام می گردد تا به كيفيت صلاة دسترسي پيدا شود. حال كه قرار است كيفيت صلوه را از حديث فهمید چگونه مي توان حديث را بر قرآن عرضه کرد تا متوجه گردید كه اين حديث موافق كتاب الله هست يا خیر؟!!!
نكته مهم ديگر اين است كه هر آيه يك موضوعی دارد و بايد پيرامون آن گفتگو شود و هر حديث هم جايگاه خاصي دارد. نمی توان يك قاعده كلي براي همه آيات و همه احاديث در همه جا وضع کرد و گفت سنگ و ترازوي سنجش در همه جا يكسان است. هر آيه برای خودش يك قاعده دارد و هر حديث هم يك جايگاه خاص براي فهميدن دارد. حتي ممكن است حديثي داراي دو و يا چند جهت باشد. همان گونه كه گاه آيه اي چند جنبه دارد. پس اين كه ما بخواهيم همه آيات را از يك دريچه يا تمام احاديث را از يك جهت نگاه كنيم صحيح نيست. اگر هم بخواهيم همه آیات را تفسير موضوعي بكنيم و آیات يك موضوع را مثلا در يك جا جمع كنيم و بهره برداري كنيم اين روش نيز همه جا جواب نمي دهد. چون كلمات هر كدام مي تواند معاني مختلفي داشته باشند. مثلا برخی از کلمات همچوم ولی، امر، فتنه و ... در قرآن چندین معنا دارد. بايد ما دقت كنيم ولي در هر جای بخصوص به چه منظور به کار رفته است؟ ما نمي توانيم تمام ولي هاي قرآن را در يك جا جمع كنيم و بگوييم تمام ولي هاي قرآن به معناي دوست يا به معناي سرپرست است!